Żałoba narodowa w Polsce - ogłaszana m.in. po śmierci głów państw, katastrofach i aktach terroryzmu

Decyzją prezydenta Andrzeja Dudy dniem żałoby narodowej będzie najbliższa sobota - dzień pogrzebu papieża Franciszka; rozporządzenie wymaga kontrasygnaty premiera, taki dokument został przekazany do KPRM; jest ono także ogłaszane w Dzienniku Ustaw.

Prezydent RP lub osoba pełniąca jego obowiązki może ogłosić żałobę narodową po śmierci najważniejszych polityków krajowych i zagranicznych, w tym głów państw, ale też po katastrofach czy aktach terroryzmu na świecie, szczególnie, gdy ofiarami byli także obywatele polscy.

Papież zmarł w poniedziałek o godz. 7.35 w wieku 88 lat. Przyczyną śmierci były udar mózgu, śpiączka i nieodwracalna zapaść kardiologiczna.

[ZT]22679[/ZT]

Podstawą prawną wprowadzenia żałoby narodowej jest ustawa o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej oraz o pieczęciach państwowych. Zgodnie z nią żałobę narodową może wprowadzić prezydent w drodze rozporządzenia. W szczególności powinno ono określać przyczyny wprowadzenia oraz czas trwania żałoby narodowej, uwzględniając uwarunkowania kulturowe i historyczne oraz przyjęte w tym zakresie zwyczaje.

Czas trwania żałoby nie jest precyzyjnie określony w ustawie.

W czasie żałoby narodowej flagi państwowe na gmachach publicznych zostają opuszczone do połowy masztu i przepasane kirem; odwoływane są imprezy masowe, rozrywkowe, koncerty i imprezy sportowe.

[ZT]22676[/ZT]

W okresie III Rzeczypospolitej żałoba narodowa była wprowadzana wiele razy.

Przyczynami jej wprowadzenia były zarówno krajowe katastrofy naturalne, wypadki drogowe i lotnicze, akty terroryzmu na świecie, których ofiarami byli także obywatele polscy, jak i śmierć znanych osób - w tym głów państw, krajowych i zagranicznych. Można ją ogłosić także w wypadku śmierci znanych artystów, duchownych czy działaczy państwowych, których dorobek miał szczególne znaczenie dla Polski.

Żałobę narodową ogłoszono m.in. w związku z powodzią tysiąclecia z lipca 1997 roku, która dotknęła południową Polskę. 18 lipca 1997 roku był dniem, w którym uczczono jej 56 ofiar.

Wprowadzono ją także w dniach 12-14 września 2001 - po zamachu na World Trade Center i Pentagon w Nowym Jorku i Waszyngtonie, w którym zginęły 2973 osoby, w tym 5 Polaków, oraz na znak solidarności z ofiarami zamachów terrorystycznych w Madrycie w 2004 r.

W dniach 3-8 kwietnia 2005 miała miejsce żałoba narodowa po śmierci papieża Jana Pawła II.

Ponad tydzień trwała żałoba narodowa po śmierci prezydenta Lecha Kaczyńskiego, jego małżonki Marii i 94 innych osób, w tym przedstawicieli parlamentu, urzędów państwowych, wojska i Rodzin Katyńskich, którzy zginęli w katastrofie smoleńskiej 10 kwietnia 2010 r. Ogłosił ją wówczas marszałek Sejmu Bronisław Komorowski, który pełnił obowiązki głowy państwa po śmierci prezydenta RP.

[ZT]22655[/ZT]

Ogłaszano żałobę narodową także m.in. po katastrofie samolotu CASA pod Mirosławcem, w której zginęło 20 osób, katastrofie kolejowej pod Szczekocinami, w której zginęło 16 osób, czy katastrofie polskiego autokaru pod Grenoble we Francji, a także po katastrofie w kopalni "Halemba" w Rudzie Śląskiej.

W ten sam sposób oddano cześć zmarłym b. premierom, m.in. Tadeuszowi Mazowieckiemu (zm. w 2013 r.) i Janowi Olszewskiemu (zm. w 2019r.)

Dniem żałoby narodowej ogłoszono także dzień pogrzebu prezydenta Gdańska Pawła Adamowicza, który zmarł po tym, jak został zaatakowany nożem podczas finału Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy.

[ZT]22642[/ZT]

(PAP)