Raport: z powodu pandemii nowotwory będą wykrywane w późniejszym stadium rozwoju

Leczenie zaawansowanych chorób nowotworowych coraz częściej wymaga zastosowania nowoczesnych terapii lekowych, nierzadko bardzo kosztownych. Tymczasem w raporcie przygotowanym przez spółkę Modern Healthcare Institute, wydawcę portalu mZdrowie.pl - podkreśla się, że wydatki na leczenie onkologiczne stanowią u nas około 12 proc. budz˙etu Narodowego Funduszu Zdrowia. Sa zatem o połowe niz˙sze, niz˙ wynikałoby to z wpływu nowotworów na s´miertelnos´c´.

Pandemia COVID-19 utrudniła wykrywanie i leczenie chorób onkologicznych. W efekcie wielu chorych w naszym kraju zostanie później zdiagnozowanych i będzie wymagać bardziej zaawansowanego leczenia i intensywnej opieki alarmują autorzy raportu Rozwój terapii lekowych w leczeniu chorych na nowotwory .

Od 2000 r. spada w Polsce s´miertelnos´c´ zwia zana z chorobami nowotworowymi, jednak znacznie wolniej niz˙ w wielu innych krajach. W całej Europie S´rodkowej wcia z˙ wyz˙szy jest poziom s´miertelnos´ci w porównaniu do Europy Zachodniej. Jednym z najwaz˙niejszych z´ródeł coraz wyz˙szej efektywnos´ci opieki nad pacjentami onkologicznymi jest rozwój farmakoterapii podkreślają autorzy raportu.

Obecnie mamy nową sytuację z powodu pandemii COVID-19, która utrudniła wykrywanie i leczenie chorób onkologicznych. Spadła liczba wizyt lekarskich, zredukowano dawki leków, by nie narażać pacjentów, przełożono wiele planowych zabiegów i opóz´niano rozpoczęcie lub kontynuowanie terapii. Również pacjenci z obawy przed kontaktem z placówkami ochrony zdrowia rzadziej się zgłaszali do lekarzy z niepokoja cymi objawami.

Sytuacja w polskiej onkologii systematycznie się poprawiała w ostatnich latach. Wydatki na onkologiczne programy lekowe rosły szybciej, niz˙ na programy w innych dziedzinach medycyny. W 2019 r. na programy lekowe dotycza ce leczenia nowotworów przeznaczano juz˙ ponad 54 proc. wszystkich wydatków na te forme refundacji. Jednoczes´nie udział pacjentów onkologicznych w grupie osób obje tych programami lekowymi jest od 2012 r. w miare stały i utrzymuje sie na poziomie około 20 25 proc. W 2019 r. w programach lekowych onkologicznych leczyło sie ponad 40 tys. osób.

Raport zwraca uwagę na potrzebę zmian w zasadach refundacji terapii lekowych, często wykorzystywanych w zaawansowanych chorobach nowotworowych. Opisuje on wybrane analizy, narze dzia i rekomendacje, za pomoca których moz˙na dokonywac´ prób wyselekcjonowania tych terapii onkologicznych, które stanowia prawdziwe przełomy w onkologii. A co za tym idzie zasługuja na priorytetowe potraktowanie przy analizach i decyzjach refundacyjnych podkreśla główny autor opracowania Krzysztof Jakubiak z Modern Healthcare Institute.

W naszym kraju w ostatnich trzech latach nastąpiło znaczne przyśpieszenie decyzji refundacyjnych, co zatrzymało narastanie opóz´nien´ Polski pod wzgle dem tempa wdraz˙ania najnowszych technologii lekowych w onkologii. Tempo poszerzania listy refundacyjnej nadal nie jest jednak szybsze od liczby nowych leków rejestrowanych przez Europejską Agencję Leków (EMA).

Z˙eby jednak nadrobic´ opóz´nienie, liczba nowych cza steczek wprowadzanych na liste refundacyjna powinna co najmniej utrzymywac´ sie na podobnym liczbowo poziomie, a najlepiej wzrosna c´ o przynajmniej 25 proc. w skali roku - stwierdzają autorzy raportu.

Wysokie koszty nowych terapii onkologicznych wymaga dokonywania wyboru i refundowania przede wszystkim tych leków, które daja najwie ksza wartos´c´ dodana i zapewniaja najwyz˙sza efektywnos´c´ leczenia. Raport sugeruje, że korzystne moz˙e byc´ kierowani się decyzjami amerykańskiej Agencji Żywności i Leków (FDA).

Wszystkie terapie uznane za przełomowe przed FDA w latach 2013-2015 sa juz˙ refundowane, aczkolwiek nie we wszystkich wskazaniach. Wynika to z tego, że ta sama cza steczka w jednym wskazaniu moz˙e byc´ uznana za przełom w leczeniu, a w innym niekoniecznie. Niewa tpliwie FDA wskazuje przyszłos´c´ dla rozwoju terapii, o której warto pamie tac´, podejmuja c biez˙a ce decyzje - dodają autorzy raportu.

Należy zniwelować duże zróz˙nicowane efektów leczniczych uzyskiwane w poszczególnych grupach nowotworów. Najwie kszy poste p, mierzony pie cioletnim przez˙yciem pacjenta, dokonał sie w hematoonkologii (białaczki, szpiczaki). Kilka rodzajów nowotworów stało sie chorobami przewlekłymi, z pie cioletnim przez˙yciem ponad 90 proc. pacjentów.

Jednoczes´nie w innych rodzajach nowotworów rokowania sa nadal złe (np. rak trzustki, wa troby, jelita grubego, płuca), a w innych się wre cz pogarszaja (rak pe cherza moczowego, rak szyjki macicy). Polityka refundacyjna powinna zatem brac´ po uwage wyrównywanie szans pacjentów na skuteczna opieke takz˙e w obszarach słabiej rozwinie tych - podkreśla raport.

W rozwoju technologii lekowych w leczeniu nowotworów szczególne znaczenie maja leki biologiczne, a najwie ksze perspektywy rozwoju wykazują terapie genowe. Według autorów raportu, w przyszłości skutecznos´c´ terapii be dzie rosna c´ takz˙e dzie ki płynnym biopsjom (pozwalającym jeszcze wcześnie wykryć nowotwory), analizom Big Data i tzw. medycynie precyzyjnej. (PAP)

Autor: Zbigniew Wojtasiński